Disk Fren Sistemi
Kenarları inceltilmiş olan fren diskine disk fren balatasının her iki taraftan sıkması mantığından yola çıkan fren sistemidir.
Balataları "kaliper" tutar. Kaliperin içine sıkıştırılmış disk ve diskin iki tarafında balatalar, disk fren sisteminin temel unsurlarını oluştururlar.
Disk fren sisteminde balataları tutmaya yarayan kaliperlerin neredeyse aracın ömrü kadar ömrü vardır. Çarpma, kırma gibi bir durum söz konusu olmadığı takdirde kaliperler değişmez. Nadiren kaliperlere kaliper tamir takımları ile bakım yapılabilir.
Disk Fren Balataları
Disk fren balataları takım olarak satılır ve takım olarak değiştirilir. Bunun sebebi aksın her iki tarafındaki durma ölçütlerinin eşitlenme gerekliliğidir.
Balatalar bir metale bağlanmış (yapıştırılmış) sert balata reçinesinden oluşur. Bu balata malzemesi sürtünmenin kolaylaşması ve sürtündüğü metale yüksek zarar vermemesi için kısmen yumuşak bir maddeden imal edilmektedir. Bu malzeme belli bir süre kullanıldıktan sonra incelmeye başlar ve bir noktadan sonra biter. Balataların üst taraflarındaki yay balatanın incelmesine orantılı olarak balatayı ayarlar.
Disk fren balataları bitmeye yakın frende hafiflik, kısmi metal sesi gelmeye başlar. "Balata bitmesi" diye bilinen olay budur. Bu durumda balatanın metal malzemesinin fren diskine olumsuz etki etmemesi için balataların bir an önce değiştirilmesi gerekmektedir.
Kimi araçlarda balataların üstüne konulan bir sensör vasıtasıyla balatanın bitmeye yaklaştığı aracın göstergesine iletilir. Balataya bağlanarak bunu göstergeye ileten bu sensöre "balata fişi" denir.
otostart.com'da aracınızın balatalarını incelerken "Fişli" ya da "Balata Fişli" şeklinde ibareler bulunur. Bu tür balataları almak için aracınızda balatanın bittiğini göstergeye ileten sistemin var olması gerekir.
Fren Diskleri
Disk fren sisteminin balatayla birlikte çalışan ikinci aparatı da disklerdir.
Fren diskleri tek tek olarak da Takım olarak da kutulanabilirler. Bu uyumu yansıtması açısından otostart.com'da fren disk fiyatları TEK ürün fiyatıdır. Ancak paketin içinden iki ADET çıktığı durumlarda ancak 2 ve katları şeklinde satın alınabilirler.
Fren Disklerinde önemli ölçüsel unsurlar şunlardır.
- Disk Çapı
- Disk Kalınlığı
- Minimum disk kalınlğı
- Yükseklik
- Asgari Kalınlık
- Delik Sayıları
Sağ taraftaki örnekte
51,5 olarak gösterilen diskin yüksekliğidir. Ve kullanıma göre değişmez. Diskin aşınan ölçüsü örnekte
22 olarak gösterilen ölçüdür. Bu alan balatanın uyguladığı sürtünme ile aşınır. Minimum disk kalınlğı olarak belirtilen ölçü diskin bu bölgesinin
en az kaç olması gerektiğini belirtir. Minimum disk kalınlığına ulaşmış disklerin can ve mal güvenliği açısından hemen değiştirilmesi gerekir.
Fren diskleri balataların uyguladığı sürtme gücüne bağlı olarak yüksek ısılara ulaşırlar. Ürün geliştiricileri diskin bu ısınmasının fren konforuna olumsuz etki yaptığını gözlemlediği için kullanım sırasında diski soğutacak teknolojiler geliştirmişlerdir.
Normal şartlarda hava ile teması bulunan fren diskleri havanın etkisiyle kısmi olarak soğur. Ancak bu soğuma özellikle yüksek performans ihtiyacında yetmeyebilir. Bunun için disklerin aşınmaya tabi olan bölgeleri hava kanallarıyla soğutularak diskin performansı artırılır. Hava soğutmalı diskler yüksek performanslı disklerdir ancak dolu disklere nazaran daha kısa ömürlüdürler. Sağda örneği görünen disk hava soğutmalı diskin kesitini göstermektedir. Dolu disklerde
22 ölçüyle gösterilmiş bölge katı/dolu bir yapıya sahiptir.
Özellikle yarışlarda kullanılan ve çok yüksek performans gerektiği durumlarda diskin balatanın basınç uyguladığı bölümünde de delikler açılarak disk yatay ve dikey olarak çift taraflı soğutulabilir. Standart araç kullanıcıları için lüks olan bu donanım fren diskinin maksimumum soğutulmasına ve fren kaletisinin yüksek tutulmasına katkıda bulunur.
Diskin üzerindeki delikler aracınızdaki tekerlek saplamalarına geçer. Dolayısıyla aracınızın tekerlek saplamalarını gözlemleyerek aracınız için doğru diski bulmanız son derece kolaydır.
