Bir motorun hikayesi, parça montajları, çalışması vs… Çok güzel hazırlanmış bir video. Motoru ve çalışmasını merak edenlerin mutlaka izlemesi gereken bir video.
http://www.youtube.com/watch?v=D4vXU7DJEfY
Videoda ilk olarak motor bloğu gösteriliyor. Motorun ana parçası. Bütün parçaları üzerinde toplayan kısmı… Daha sonra pistonların öteleme hareketini dönme hareketine çeviren, motorun en önemli parçası ve en çok burulma momentine maruz kalan parça krank mili, motor bloğunun alt kısmına takılıyor. Krank milinin üstüne biyel kolları ve pistonlar takılıyor. Silindir başları ile biyel kolları arasındaki bağlantıyı perno adı verilen bir parça sağlıyor. En çok kesme kuvvetine maruz kalan parçalardan biri, perno…
Daha sonra krank milinin ucuna volan takılıyor. Volan; motor ile şanzıman arasındaki bağlantıyı sağlar. Ayrıca marş motorunun volanı çevirmesiyle de motor ilk hareketini almış olur. Debriyaja bastığımızda şanzıman ile volan arasındaki bağlantı ayrılır ve böylelikle vites değiştirme yaparız.
Daha sonra, açıkta kalan motor üst bölümü silindir kapağı ile kapatılıyor. Bunun içinde subaplar ve eksantrik mil (kam mili) bulunuyor. Subaplar emme ve egsoz subabı olarak ikiye ayrılır. Emme subapları, motorun emme zamanında açılarak, motor içine temiz havanın girmesini sağlar. Sıkıştırma zamanında bütün subaplar kapalıdır. Daha sonra yanma zamanı gelir ve sıkışan hava yakıt karışımı buji yardımıyla tutuşturulup yanar. Yine bütün subaplar kapalıdır. En son zaman olan egsoz zamanında egsoz subapları açılarak silindirlerin içinde bulunan egsoz dışarı atılır. Böylelikle 4 zamanlı çevrim meydana gelir. Emme-sıkıştırma-yanma-egsoz. Videodaki motorda silindir başına 2 emme ve 2 egsoz subabı olmak üzere toplam 4 subap, bütün motorda ise 16 subap bulunuyor. Ve çift eksantrikli motor. Motorda bütün parçalar dolaylı ya da doğrudan bir şekilde hareketini krank milinden alır. Bu çift kam milide hareketini bir zincir, kayış yada dişli yardımıyla krank milinden alır.
Videoda daha sonra silindir kapağı monte ediliyor. Ve alt kısma bir pompa yerleştiriliyor. Yağ pompası. Motorun en alt kısmı olan karterdeki yağı sürekli devirdaim yapıyor motor içinde. Ki aşınma, sürtünme azalsın ve ısı enerjisi ile olan kayıplar en aza insin. Hareketini gördüğünüz gibi krank milinin diğer ucundan alıyor.
Motorun en üstüne motor kapağı ile kapatılıyor ki krank milininden 2 kat daha hızlı hareket (ort 5000-6000 devir/dk) eden kam mili ve subapların sıçrattığı yağlar etrafa dağılmasın. Tek sebep bu değil tabi ki. Motorun üstünü korumak vs…
Motorun en altına ise karter monte ediliyor. Karter hem motor yağının depo edildiği yer, hem de motorun alt kısmını çarpma vs. gibi etmenlere karşı koruma görevini üstlendiği yer. Karterden sonra videoda zannedersem yağ filtresi monte ediliyor. Daha sonra birkaç şey daha monte ediliyor ama tam olarak çıkartamadım. Ne olduğu hakkında bir bilgim yok, zannedersem distribütör, elektronik beyin gibi birşey herhalde…
4 adet siyah boru… Emme manifoldu. Motora temiz havanın girişi buradan olur. Genelde plastiktir. Fazla ağırlık yapmasın diye. Sonra meşhur yağ çubuğumuz yerleştiriliyor. Karterin yanına…
Daha sonra motorun yanına yeşil renkli yakıt püskürtme sistemi yerleştiriliyor. Yakıtın püskürtüldüğü yer burasıdır. Bu motorda, subaplardan önce emme manifoldu içine enjektörlerin konulması tercih edilmiş. Ancak motorun performansına göre silindir içine, subapların hemen yanına, burada olduğu gibi subapların dışına gibi yerleştirileceği birkaç nokta vardır. Bunların yeri motorun yanma verimini, yakıt ekonomisini ve motor gücünü önemli ölçüde etkiler. Daha sonra siyah renkte gösterilen ve üst motor kapağının tam ortasında bulunan bujiler ve ateşleme sistemi yerleştirilip, distribütöre bağlanıyor. Videoda benzinli motor gösterildiği için bujiler ve ateşleme sistemi var. Malum, eğer dizel motor olsaydı bunlara gerek kalmayacaktı. Çünkü dizellerde yakıt, motor sıkıştırma zamanında çok büyük başınçla sıkıştırılıp yanma sıcaklığına kadar ulaştırıldığından kendi kendine yanar.
Daha sonra motora su ve yakıt pompası bağlanıyor. Motorda bilindiği üzere 3 pompa vardır. Yağ, su ve yakıt. İşte son ikisi bu aşamada bağlanıyor. Triger kayışı için çeşitli gerdirme çarkları vs. monte ediliyor. İçi turuncu renkte olan parça ise alternatör. Elektrik üretmeye yarar ve aküyü devamlı şarj eder. Motor gücünün bir kısmını yemesi bir dezavantajdır. Yanılmıyorsam Bmw’ler yakın zamanda istenildiğinde devreye giren alternatör geliştirerek motor gücünü kısmen arttırmayı başarmışlardır.
Ve meşhur triger kayışımız takılır. Hepimiz duymuşuzdur bu kayışın namını. Kopunca yolda kalınır. Belli vakitlerde gerginliği kontrol edilmeli. Eski arabalarda falan koptuğu zaman kadın çorabı bağlanılarakta bir miktar idare edildiğini vs…
Ve 4 adet sarı boru. Egsoz manifoldu… Metal alaşımlarından yapılır. Emme manifoldu gibi plastikten olsa, yüksek egsoz sıcaklıklarında erir giderdi. Silindirlerin içindeki egsozun tahliyesini sağlar. Kimisi turboya bağlanıp egsozun basıncından yararlanıpta motora aşırı doldurmayı sağlar.
En üstte de plastik bir kapak konularak, motor muhafaza edilir, motorun reklamı yapılır (ford duratec gibi)
Böylelikle motorun montaj aşaması tamamlanmıştır. Otomobile bindiğimizde bizi götüren işte bu parçalardır. Birbirleri arasındaki muazzam bir ortaklık… İşte bu mühendisliktir
Sıra geldi motorun çalışma prensibine, yine videodan anlatacak olursak:
4 piston, krank mili, volan, kam milleri ve subaplar. Esas olan hareketli parçalarımız bunlar. 4 silindirli sıra tipi motorda 1. ve 4. silindirler ile 2. ve 3. silindirler aynı anda yukarı aşağı gidip dururlar.
Tek bir silindiri ele alacak olursak; sırayla zamanları inceleyelim:
1-Emme zamanı: Piston aşağı doğru iner. Bu inmesi sırasında vakum basıncı oluşur ve açık olan emme subaplarında hava-yakıt (mavi renkli) karışımı içeri doğru çekilir. Subapların açılması eksantrik mil üzerindeki kam mekanizması ile sağlanır. Tabi ki bu esnada egsoz subabı kapalıdır. Yakıt, yeşil renkli enjektörler tarafından, emme manifoldu içine püskürtülür. Direkt silindir içine yakıt püskürten sistemler de vardır.
2-Sıkıştırma zamanı: Piston aşağıdan(alt ölü noktadan) yukarıya doğru gelir. Bu esnada hava yakıt karışımı sıkıştırılıp basıncı arttırılır. Her iki subapta kapalıdır.
3-Yanma zamanı: Üst ölü noktada, yani pistonun çıkacağı max. yükseklikte sıkıştırılmış hava yakıt karışımı, bujiler tarafında ateşlenerek patlatılır. Bu patlama ile piston aşağı doğru itilir. İşte motorun hareketini sağlayan bu patlamadır. Patlama esnasında pistonun bazı yerel noktalarında sıcaklık 2500 derece civarındadır.
4-Egsoz zamanı: Alt ölü noktada bulunan ve silindir odasında egsoz gazı bulunan piston, yukarı doğru çıkarak bu egsozu, egzos subaplarında atar. Egsoz gazının bu andaki sıcaklığı 1000-1500 derece civarındadır. Kırmızı renk ile egsoz gazları gösterilmiştir.
Bütün 4 silindiri de ele alacak olursak, silindirlerdeki yakıtların patlama sırası 1-3-4-2′dir. Yani ilk önce 1. piston patlar, sonra 3, sonra 4 ve en son 2. piston patlar. Bu sıra bütün 4 silindirli 4 zamanlı sıra motorlarda aynıdır. Şaşmaz. Çünkü sıranın değişmesi, motorun çalışmasını engeller ya da hiç çalıştırmaz. Çalışsa bile çok titreşim yapar, motoru bozar.
İşte size bildiğim kadarıyla anlatmaya çalıştığım motor düzeneği. Yanlışlarım ya da eksiklerim varsa lütfen düzeltin. Yazmadığım detaya inmediğim kısımlar olabilir. Onları da siz araştırın…
Yazıdan en çok şekilde yararlanmanız dileğiyle…
http://www.youtube.com/watch?v=D4vXU7DJEfY
Videoda ilk olarak motor bloğu gösteriliyor. Motorun ana parçası. Bütün parçaları üzerinde toplayan kısmı… Daha sonra pistonların öteleme hareketini dönme hareketine çeviren, motorun en önemli parçası ve en çok burulma momentine maruz kalan parça krank mili, motor bloğunun alt kısmına takılıyor. Krank milinin üstüne biyel kolları ve pistonlar takılıyor. Silindir başları ile biyel kolları arasındaki bağlantıyı perno adı verilen bir parça sağlıyor. En çok kesme kuvvetine maruz kalan parçalardan biri, perno…
Daha sonra krank milinin ucuna volan takılıyor. Volan; motor ile şanzıman arasındaki bağlantıyı sağlar. Ayrıca marş motorunun volanı çevirmesiyle de motor ilk hareketini almış olur. Debriyaja bastığımızda şanzıman ile volan arasındaki bağlantı ayrılır ve böylelikle vites değiştirme yaparız.
Daha sonra, açıkta kalan motor üst bölümü silindir kapağı ile kapatılıyor. Bunun içinde subaplar ve eksantrik mil (kam mili) bulunuyor. Subaplar emme ve egsoz subabı olarak ikiye ayrılır. Emme subapları, motorun emme zamanında açılarak, motor içine temiz havanın girmesini sağlar. Sıkıştırma zamanında bütün subaplar kapalıdır. Daha sonra yanma zamanı gelir ve sıkışan hava yakıt karışımı buji yardımıyla tutuşturulup yanar. Yine bütün subaplar kapalıdır. En son zaman olan egsoz zamanında egsoz subapları açılarak silindirlerin içinde bulunan egsoz dışarı atılır. Böylelikle 4 zamanlı çevrim meydana gelir. Emme-sıkıştırma-yanma-egsoz. Videodaki motorda silindir başına 2 emme ve 2 egsoz subabı olmak üzere toplam 4 subap, bütün motorda ise 16 subap bulunuyor. Ve çift eksantrikli motor. Motorda bütün parçalar dolaylı ya da doğrudan bir şekilde hareketini krank milinden alır. Bu çift kam milide hareketini bir zincir, kayış yada dişli yardımıyla krank milinden alır.
Videoda daha sonra silindir kapağı monte ediliyor. Ve alt kısma bir pompa yerleştiriliyor. Yağ pompası. Motorun en alt kısmı olan karterdeki yağı sürekli devirdaim yapıyor motor içinde. Ki aşınma, sürtünme azalsın ve ısı enerjisi ile olan kayıplar en aza insin. Hareketini gördüğünüz gibi krank milinin diğer ucundan alıyor.
Motorun en üstüne motor kapağı ile kapatılıyor ki krank milininden 2 kat daha hızlı hareket (ort 5000-6000 devir/dk) eden kam mili ve subapların sıçrattığı yağlar etrafa dağılmasın. Tek sebep bu değil tabi ki. Motorun üstünü korumak vs…
Motorun en altına ise karter monte ediliyor. Karter hem motor yağının depo edildiği yer, hem de motorun alt kısmını çarpma vs. gibi etmenlere karşı koruma görevini üstlendiği yer. Karterden sonra videoda zannedersem yağ filtresi monte ediliyor. Daha sonra birkaç şey daha monte ediliyor ama tam olarak çıkartamadım. Ne olduğu hakkında bir bilgim yok, zannedersem distribütör, elektronik beyin gibi birşey herhalde…
4 adet siyah boru… Emme manifoldu. Motora temiz havanın girişi buradan olur. Genelde plastiktir. Fazla ağırlık yapmasın diye. Sonra meşhur yağ çubuğumuz yerleştiriliyor. Karterin yanına…
Daha sonra motorun yanına yeşil renkli yakıt püskürtme sistemi yerleştiriliyor. Yakıtın püskürtüldüğü yer burasıdır. Bu motorda, subaplardan önce emme manifoldu içine enjektörlerin konulması tercih edilmiş. Ancak motorun performansına göre silindir içine, subapların hemen yanına, burada olduğu gibi subapların dışına gibi yerleştirileceği birkaç nokta vardır. Bunların yeri motorun yanma verimini, yakıt ekonomisini ve motor gücünü önemli ölçüde etkiler. Daha sonra siyah renkte gösterilen ve üst motor kapağının tam ortasında bulunan bujiler ve ateşleme sistemi yerleştirilip, distribütöre bağlanıyor. Videoda benzinli motor gösterildiği için bujiler ve ateşleme sistemi var. Malum, eğer dizel motor olsaydı bunlara gerek kalmayacaktı. Çünkü dizellerde yakıt, motor sıkıştırma zamanında çok büyük başınçla sıkıştırılıp yanma sıcaklığına kadar ulaştırıldığından kendi kendine yanar.
Daha sonra motora su ve yakıt pompası bağlanıyor. Motorda bilindiği üzere 3 pompa vardır. Yağ, su ve yakıt. İşte son ikisi bu aşamada bağlanıyor. Triger kayışı için çeşitli gerdirme çarkları vs. monte ediliyor. İçi turuncu renkte olan parça ise alternatör. Elektrik üretmeye yarar ve aküyü devamlı şarj eder. Motor gücünün bir kısmını yemesi bir dezavantajdır. Yanılmıyorsam Bmw’ler yakın zamanda istenildiğinde devreye giren alternatör geliştirerek motor gücünü kısmen arttırmayı başarmışlardır.
Ve meşhur triger kayışımız takılır. Hepimiz duymuşuzdur bu kayışın namını. Kopunca yolda kalınır. Belli vakitlerde gerginliği kontrol edilmeli. Eski arabalarda falan koptuğu zaman kadın çorabı bağlanılarakta bir miktar idare edildiğini vs…
Ve 4 adet sarı boru. Egsoz manifoldu… Metal alaşımlarından yapılır. Emme manifoldu gibi plastikten olsa, yüksek egsoz sıcaklıklarında erir giderdi. Silindirlerin içindeki egsozun tahliyesini sağlar. Kimisi turboya bağlanıp egsozun basıncından yararlanıpta motora aşırı doldurmayı sağlar.
En üstte de plastik bir kapak konularak, motor muhafaza edilir, motorun reklamı yapılır (ford duratec gibi)
Böylelikle motorun montaj aşaması tamamlanmıştır. Otomobile bindiğimizde bizi götüren işte bu parçalardır. Birbirleri arasındaki muazzam bir ortaklık… İşte bu mühendisliktir
Sıra geldi motorun çalışma prensibine, yine videodan anlatacak olursak:
4 piston, krank mili, volan, kam milleri ve subaplar. Esas olan hareketli parçalarımız bunlar. 4 silindirli sıra tipi motorda 1. ve 4. silindirler ile 2. ve 3. silindirler aynı anda yukarı aşağı gidip dururlar.
Tek bir silindiri ele alacak olursak; sırayla zamanları inceleyelim:
1-Emme zamanı: Piston aşağı doğru iner. Bu inmesi sırasında vakum basıncı oluşur ve açık olan emme subaplarında hava-yakıt (mavi renkli) karışımı içeri doğru çekilir. Subapların açılması eksantrik mil üzerindeki kam mekanizması ile sağlanır. Tabi ki bu esnada egsoz subabı kapalıdır. Yakıt, yeşil renkli enjektörler tarafından, emme manifoldu içine püskürtülür. Direkt silindir içine yakıt püskürten sistemler de vardır.
2-Sıkıştırma zamanı: Piston aşağıdan(alt ölü noktadan) yukarıya doğru gelir. Bu esnada hava yakıt karışımı sıkıştırılıp basıncı arttırılır. Her iki subapta kapalıdır.
3-Yanma zamanı: Üst ölü noktada, yani pistonun çıkacağı max. yükseklikte sıkıştırılmış hava yakıt karışımı, bujiler tarafında ateşlenerek patlatılır. Bu patlama ile piston aşağı doğru itilir. İşte motorun hareketini sağlayan bu patlamadır. Patlama esnasında pistonun bazı yerel noktalarında sıcaklık 2500 derece civarındadır.
4-Egsoz zamanı: Alt ölü noktada bulunan ve silindir odasında egsoz gazı bulunan piston, yukarı doğru çıkarak bu egsozu, egzos subaplarında atar. Egsoz gazının bu andaki sıcaklığı 1000-1500 derece civarındadır. Kırmızı renk ile egsoz gazları gösterilmiştir.
Bütün 4 silindiri de ele alacak olursak, silindirlerdeki yakıtların patlama sırası 1-3-4-2′dir. Yani ilk önce 1. piston patlar, sonra 3, sonra 4 ve en son 2. piston patlar. Bu sıra bütün 4 silindirli 4 zamanlı sıra motorlarda aynıdır. Şaşmaz. Çünkü sıranın değişmesi, motorun çalışmasını engeller ya da hiç çalıştırmaz. Çalışsa bile çok titreşim yapar, motoru bozar.
İşte size bildiğim kadarıyla anlatmaya çalıştığım motor düzeneği. Yanlışlarım ya da eksiklerim varsa lütfen düzeltin. Yazmadığım detaya inmediğim kısımlar olabilir. Onları da siz araştırın…
Yazıdan en çok şekilde yararlanmanız dileğiyle…
guzel bı vıdeo yapmıssın barı tam dogru yap
